SAO LA - KỲ LÂN CHÂU Á 

Sao la, hay còn được gọi là "kỳ lân châu Á", là loài cực kỳ nguy cấp trên thế giới và chỉ được tìm thấy ở Việt Nam và Lào [1]. Loài động vật này chỉ xuất hiện một vài lần trong các bức ảnh chụp tự nhiên và chưa có nhà sinh vật học nào nhìn thấy Sao la ngoài tự nhiên. Tuy nhiên, chính vì sự quý hiếm cùng vẻ đẹp bí ẩn mà sự sống còn của sao la đang bị đe dọa bởi nạn phá rừng và săn trộm.

Về đặc điểm, sao la là thú sừng dài, mảnh với những vệt trắng đặc trưng trên mặt, con trưởng thành nặng 80-100 kg, cả con cái và con đực đều có đặc điểm là sừng dài, cong nhẹ và có các mảng màu trắng nổi bật trên thân. Kết quả nghiên cứu DNA năm 1999 cho thấy sao la thật sự thuộc về Phân họ Trâu bò (Bovidae) mà nếu nhìn thoáng qua thì rất ít có điểm giống nhau. Tên chi của nó xuất phát từ sự tương đồng của nó với linh dương sừng, linh dương của Châu Phi và Bán đảo Ả Rập, nhưng họ hàng gần gũi của Sao la là chi Bò (Bos) và bò rừng Bison. [3]

Dấu tích từ sao la?

Sao la là loài thú mới được phát hiện lần đầu tiên trên thế giới tại Việt Nam. Năm 1992, khi đang nghiên cứu Vườn Quốc gia Vũ Quang, Hà Tĩnh, nằm gần biên giới Việt - Lào, các nhà khoa học thuộc Bộ Lâm nghiệp Việt Nam cũ (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) và Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) đã phát hiện loài thú quý hiếm này. Sao la được khoa học phát hiện vào năm 1992, sau khi các nhà nghiên cứu tình cờ bắt gặp hộp sọ của một con Sao la trong nhà một thợ săn ở một ngôi làng hẻo lánh ở Việt Nam. Những chiếc sừng bất thường là manh mối cho thấy họ đã tìm thấy bằng chứng về một loài hoàn toàn mới, điều này đã thúc đẩy các nhà bảo tồn hành động. [4]

“ Kỳ lân châu Á” đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng

Sao la là một trong những loài động vật có vú hiếm nhất trên thế giới. Theo ước tính, chỉ còn khoảng 100 cá thể kỳ lân châu Á còn sống trên thế giới, trong đó khoảng 60 cá thể sống ở Việt Nam. Loài động vật này đang bị đe dọa tuyệt chủng do nhiều nguyên nhân, bao gồm mất môi trường sống, săn bắn trái phép và thương mại động vật hoang dã.[5]

Những nỗ lực bảo tồn

Việt Nam đã có những nỗ lực để bảo vệ và phát triển loài động vật quý hiếm này. Trong đó, việc bảo tồn môi trường sống của kỳ lân châu Á là một trong những điểm nổi bật. Khu bảo tồn Thiên nhiên Nghệ An - Hà Tĩnh đã được thành lập vào năm 2002 để bảo vệ và phục hồi môi trường sống của kỳ lân châu Á. Khu bảo tồn này có diện tích khoảng 30.000 ha, bao gồm các khu rừng nguyên sinh, rừng thông và các khu vực đất canh tác.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đã có những nỗ lực để giảm thiểu săn bắn trái phép và thương mại động vật hoang dã. Chính phủ Việt Nam đã ban hành các chính sách và quy định để kiểm soát và ngăn chặn hoạt động săn bắn trái phép và thương mại động vật hoang dã. Ngoài ra, các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã và các nhà khoa học cũng đã thực hiện các hoạt động giáo dục và tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ và phát triển loài động vật quý hiếm này.[3]

Quỹ Động vật hoang dã Thế giới-Việt Nam đã phát động một chiến dịch nâng cao nhận thức mang tên "Cứu Sao la" để thu hút sự tham gia của các chính phủ và cộng đồng trong việc bảo vệ loài này. Những người bảo vệ rừng thuộc nhóm dân tộc thiểu số Pa Kô cũng đang gỡ bẫy đặt trong Khu Bảo tồn Sao La để bắt sao la, bất chấp những nguy hiểm mà họ phải đối mặt trong công việc [4].

Tóm lại, những nỗ lực bảo vệ sao la là rất quan trọng để bảo tồn cảnh quan rừng, đa dạng sinh học và sinh kế địa phương, cũng như nuôi dưỡng du lịch sinh thái. Hy vọng rằng loài động vật quý hiếm này sẽ được bảo vệ và phát triển trong tương lai.

SAO LA - ASIAN UNICORN 

The Sao la, also known as the "Asian unicorn," is critically endangered globally and found only in Vietnam and Laos [1]. This animal has only appeared a few times in photographs taken in the wild, and no biologist has ever seen Saola in the wild. However, it is because of its rarity and mysterious beauty that the survival of the Saola is threatened by deforestation and poaching.

Regarding characteristics, Saola is a long-horned, slender mammal with characteristic white markings on the face; adults weigh 80-100 kg; both females and males are characterized by long, slightly curved horns and prominent white patches on the body. DNA research in 1999 showed that the Saola belongs to the Bovidae subfamily, which at first glance bears little resemblance. Its genus name is similar to the horned antelope, the antelope of Africa and the Arabian Peninsula, but Saola's close relatives are the genus Cow (Bos) and Bison bison. [3]

Vestiges from Saola?

Saola is a new mammal species discovered in Vietnam for the first time in the world. In 1992, while studying Vu Quang National Park, Ha Tinh, located near the Vietnam-Laos border, scientists from the former Ministry of Forestry of Vietnam (now the Ministry of Agriculture and Rural Development) and the World Wide Fund for Nature (WWF) discovered this rare mammal. The Saola was discovered by science in 1992 after researchers came across the skull of a Saola in a hunter's home in a remote village in Vietnam. The unusual horns were clues that they had found evidence of an entirely new species, which prompted conservationists to take action. [4]

The "Asian unicorn" is in danger of extinction.

The Saola is one of the rarest mammals in the world. It is estimated that only about 100 Asian unicorns remain alive in the world, of which about 60 live in Vietnam. The animal is threatened with extinction due to many causes, including habitat loss, illegal hunting, and wildlife trade. [5]

Conservation efforts

Vietnam has made efforts to protect and develop this rare animal. In particular, the preservation of the habitat of the Asian unicorn is one of the highlights. Nghe An-Ha Tinh Nature Reserve was established in 2002 to protect and restore the habitat of Asian unicorns. This reserve covers an area of about 30,000 hectares, including virgin forests, pine forests, and arable land areas.

In addition, Vietnam has also made efforts to reduce illegal hunting and wildlife trade. The Government of Vietnam has issued policies and regulations to control and prevent illegal hunting and wildlife trade. In addition, wildlife conservation organizations and scientists have also carried out educational and propaganda activities to raise public awareness about the protection and development of this rare animal. [3]

The World Wildlife Fund-Viet Nam has launched an awareness campaign called "Save Saola" to engage governments and communities in protecting the species. Forest defenders belonging to the Pa Kô ethnic minority group also remove traps set in the Sao La Reserve to catch Saola, despite the dangers they face on the job [4].

In conclusion, efforts to protect the Saola are crucial to preserving forest landscapes, local biodiversity, and livelihoods and nurturing ecotourism. Hopefully, this rare animal will be saved and developed in the future.

___________________________

References: 

[1] Ngày Quốc tế Sao la đầu tiên, và lời kêu cứu của những chú “Kỳ lân châu Á” cuối cùng. (2016, July 9). WWF. Retrieved April 21, 2023, from: https://vietnam.panda.org/?273030/Ngay%5FQuoc%5FTe%5FSao%5FLa%5Fdau%5Ftien

[2] Bảo vệ sao la - linh hồn Trường Sơn đang tuyệt chủng. (2021, October 3). Báo Tuổi Trẻ. Retrieved from:https://tuoitre.vn/bao-ve-sao-la-linh-hon-truong-son-dang-tuyet-chung-20211002211625653.htm

[3] Saola | Species. (n.d.). WFF. Retrieved from: https://www.worldwildlife.org/species/saola

[4] Murphy, D. (n.d.). saola. Re:wild. https://www.rewild.org/wild-about/saola

[5] (n.d.). The Saola Working Group – Save the Saola. Retrieved from:  https://www.savethesaola.org/