ĐỘNG VẬT HOANG DÃ – CÔNG CỤ KIẾM TIỀN HAY ĐỐI TƯỢNG CẦN ĐƯỢC BẢO VỆ?

Buôn bán động vật hoang dã đã trở thành một vấn đề báo động tại Việt Nam. Nguyên nhân chính dẫn tới vấn nạn kinh doanh động vật hoang dã nhằm phục vụ cho việc mua bán và tiêu thụ sản phẩm bất hợp pháp từ thú rừng. Lợi nhuận khổng lồ thu về từ những hoạt động này đã khiến cho hệ sinh thái ngày càng rơi vào tình trạng báo động.

Thần dược trị bách bệnh

Một số người vẫn tin rằng dược phẩm được làm từ các phần của động vật có thể chữa bệnh nan y và tăng cường sức khoẻ, chẳng hạn như viêm khớp, sinh lí yếu hay thậm chí là ung thư. Hậu quả là sừng tê giác, mật gấu và xương hổ bị săn lùng, khai thác bừa bãi. Theo thống kê của Tổ chức Wildlife Justice Commission (WJC) cho thấy, trong khoảng thời gian từ năm 2016 – 2020, ước tính có khoảng 206,4 tấn vảy tê tê bị thu giữ từ 52 vụ buôn lậu trên toàn cầu, trong đó Việt Nam liên quan đến gần 70% các vụ thu giữ quy mô với 143,6 tấn vảy tê tê [1]. Mặc dù thiếu bằng chứng khoa học về tác dụng chữa bệnh, đây vẫn là ngành kinh doanh sinh lợi ở Việt Nam và thương mại bất hợp pháp vẫn tiếp tục phát triển.

Trang trí phong thủy

Nhu cầu săn bắn ở Việt Nam được thúc đẩy bởi sự kết hợp giữa các niềm tin văn hóa và động lực kinh tế. Sự tăng trưởng của tầng lớp trung lưu cũng đã tăng nhu cầu cho các sản phẩm xa xỉ được làm từ các bộ phận của động vật này. Nhiều người sẵn sàng trả một khoản tiền lớn cho các sản phẩm như ngà voi, sừng tê hoặc tấm da hổ - biểu tượng của sự giàu có và địa vị. Dù voi, hổ và tê giác nằm trong danh mục cần được bảo vệ bởi pháp luật, chúng vẫn trở thành mục tiêu của các tên săn bắt và vận chuyển trái phép. Nghiên cứu mới nhất vừa được công bố vào tháng 11-2021 do Cơ quan điều tra môi trường quốc tế (EIA) thực hiện chỉ ra rằng, từ năm 2010, Việt Nam liên quan đến hơn 700 vụ bắt giữ ĐVHD với tổng cộng ít nhất 123 tấn ngà voi, 111 tấn vảy tê tê và 2,7 tấn sừng tê giác [2]. Điều này dẫn tới tác động tàn khốc đối với các loài động vật đang bị đe dọa là hậu quả đau buồn của nhu cầu này.

Thói quen tiêu thụ thịt thú rừng

Kinh doanh thịt thú rừng cũng là một nguyên nhân đe dọa sự sống còn của động vật hoang dã tại Việt Nam. Khảo sát về tiêu thụ thịt động vật hoang dã do WWF -Việt Nam thực hiện năm 2021 cho thấy, điểm đến của 90% thú rừng bị săn bắt trái phép chính là các nhà hàng và các kênh tiêu thụ khác ở khu vực thành thị [3]. Thịt của động vật rừng được cho là nguồn thực phẩm cao cấp do những lời đồn thổi về “giá trị dinh dưỡng” và “ sự quý hiếm”,  dẫn tới nhiều nhà hàng đã chiều theo nhu cầu của các “thượng đế” mà bất chấp quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thói quen tiêu thụ động vật hoang dã đã tạo điều kiện cho nhiều virus lạ lây sang người và gây ra những đại dịch như COVID -19, SARS. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo, khoảng 70% bệnh truyền nhiễm trong 50 năm qua đều bắt nguồn các loài thú rừng [4].

Tóm lại, thương mại động vật hoang dã là một vấn đề đáng lên án tại Việt Nam. Nạn săn bắt và buôn bán động vật bất hợp pháp đã dẫn đến sự suy giảm đa dạng sinh học, gây mất cân bằng trong chuỗi thức ăn và làm tăng nguy cơ lây lân bệnh dịch. Chính phủ Việt Nam cần phải thực hiện các biện pháp để ngăn chặn việc khai thác và bảo vệ các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng, đồng thời có hình thức xử phạt nghiêm khắc cho các hành vi mua bán trái phép.

WILDLIFE – MONEY-MAKING TOOLS OR SPECIES THAT NEED TO BE PROTECTED?

Wildlife trade has become an alarming issue in Vietnam. The main reason for the wildlife trade is to serve the illegal trade and consumption of wild animal products. The huge profits earned from these activities have caused the ecosystem to become increasingly alarming.

Panacea

Some people still believe that pharmaceuticals made from animal parts can cure incurable diseases and promote health, such as arthritis, physiological weakness, or even cancer. As a result, rhino horn, bear bile, and tiger bones are hunted and exploited indiscriminately. According to statistics from the Wildlife Justice Commission (WJC), between 2016 and 2020, an estimated 206.4 tons of pangolin scales were seized from 52 smuggling cases globally, of which Vietnam was involved in nearly 70% of the large-scale seizures, with 143.6 tons of pangolin scales [1]. Despite the lack of scientific evidence on its medicinal effects, it is still a lucrative business in Vietnam, and illegal trade continues to grow.

Feng shui decoration

A combination of cultural beliefs and economic dynamics drives the demand for hunting in Vietnam. The growth of the middle class has also increased the demand for luxury products made from these animal parts. Many are willing to pay large sums for products such as ivory, pangolin horn, or tiger pelt - a symbol of wealth and status. Although elephants, tigers, and rhinos are on the list of legal protection, they are still targeted by illegal poachers and transporters. The latest study published in November 2021 by the International Environmental Investigation Agency (EIA) indicates that, since 2010, Vietnam has been involved in more than 700 wildlife seizures with a total of at least 123 tons of ivory, 111 tons of pangolin scales, and 2.7 tons of rhino horn [2]. This leads to devastating impacts on endangered species as a distressing consequence of this need.

Habits of consuming wild game meat

The bushmeat trade is also a threat to the survival of wildlife in Vietnam. The survey on wildlife meat consumption conducted by WWF -Vietnam in 2021 showed that the destination of 90% of illegally hunted wild animals is restaurants and other consumption channels in urban areas [3]. The meat of wild animals is said to be a high-end food source due to rumors of "nutritional value" and "rarity," leading many restaurants to cater to the needs of the "gods" in defiance of the law. However, consuming wild animals has created conditions for many strange viruses to spread to humans and cause pandemics such as COVID-19 and SARS. The World Health Organization (WHO) has warned that about 70% of infectious diseases originated in wild mammals in the past 50 years [4].

In short, the wildlife trade is a deplorable issue in Vietnam. Illegal poaching and trade in animals have led to a decline in biodiversity, causing imbalances in the food chain and increasing the risk of disease spread. The Vietnamese government needs to take measures to prevent the exploitation and protection of endangered species and have strict penalties for illegal trade.

_____________________________________

References:

[1] The Wildlife Justice Commission. February 18, 2020. First ivory, now pangolin scales: Vietnam remains wildlife trafficking hotspot. Retrieved from https://e.vnexpress.net/news/news/first-ivory-now-pangolin-scales-vietnam-remains-wildlife-trafficking-hotspot-4055838.html

[2] EIA. (2019). Running out of time: Wildlife Crime Justice Failures in Vietnam. Retrieved from https://eia-international.org/wp-content/uploads/EIA-report-Running-out-of-Time.pdf   

[3] ] WWF-Việt Nam.(2022). Họp báo Phát động chiến dịch truyền thông thay đổi hành vi tiêu thụ thịt thú rừng của nhóm người tiêu dùng thành thị. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=HbfzefKIwfM&t=11s

[4] WHO. (2021). Reducing public health risks associated with the sale of live wild animals of mammalian species in traditional food markets. Retrieved from https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Food-safety-traditional-markets-2021.1